Przejdź do menu Przejdź do treści

Ekonomiczne i społeczne implikacje pandemii Covid-19 dla rodziny. Wyzwania polityki społecznej. Warszawa 6 – 7.12.2022 r. – wystąpienia pracowników Instytutu

W dniach 6-7.12.2022 r. pracownicy naukowo-dydaktyczni ISSZP uczestniczyli w IX Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu rodzina-polityka społeczna, pt. Ekonomiczne i społeczne implikacje pandemii Covid-19 dla rodziny. Wyzwania polityki społecznej.

Istotnym punktem konferencji był obszar związany z badaniami nad najstarszą częścią społeczeństwa: seniorami. Tę tematykę poruszyli dr hab. prof. UP Norbert G. Pikuła w wystąpieniu pt. Teleopieka jako forma wsparcia seniorów i ich opiekunów w sytuacjach kryzysowych oraz dr Andrzej Kobiałka – w prelekcji pt: Społeczny wymiar zagrożeń bezpieczeństwa w perspektywie seniorów.
Kolejnym ważnym obszarem poruszanym w trakcie obrad była piecza rodzinna, jej tematykę przedstawiła dr Józefa Matejek w wystąpieniu pt. Rodzinna piecza zastępcza w czasie pandemii COVID-19 – formy pomocy i wsparcia.

Teleopieka jako forma wsparcia seniorów i ich opiekunów w sytuacjach kryzysowych

dr hab. prof. UP Norbert Pikuła

W wystąpieniu poruszono problematykę wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w opiece nad seniorami. Ostatnie dekady naznaczone są problemem starzejącego się społeczeństwa, którego konsekwencją jest wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze. Z jednej strony to rodzina ma zapewnić opiekę rodzicom chorym i niepełnosprawnym, z drugiej strony sytuacja na rynku pracy obliguje do dłuższej aktywności zawodowej. Ma to bardzo poważne konsekwencje dla systemu opieki zarówno formalnej, jak i nieformalnej w Polsce. Jednym z rozwiązań, które wspierają system opieki nieformalnej w Polsce jest teleopieka, która ma coraz szersze zastosowanie.

Rodzinna piecza zastępcza w czasie pandemii COVID-19 – formy pomocy i wsparcia

dr Józefa Matejek

Pandemia COVID-19 oraz spowodowane nią obostrzenia wpłynęły na codzienne funkcjonowanie w każdej sferze życia społecznego. Zmianie uległa działalność instytucji społecznych, szkół, uczelni, praca w wielu sektorach przeniosła sie z biur do domów. Wprowadzono ustawę z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. 2020 poz. 374), a także inne akty prawne wydane w związku z pandemią. Zmianie uległo także funkcjonowanie rodzinnej pieczy zastępczej. W początkowym okresie pandemii zmieniły się przede wszystkim formy pomocy i wsparcia kierowane do rodzinnych form pieczy zastępczej. Ograniczone zostały między innymi możliwości wsparcia w formie grup wsparcia, pomocy wolontariuszy, rodzin pomocowych, pojawił się bardzo ograniczony lub całkowity brak dostępu do specjalistów oraz terapii i pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci. Zmianie uległy także sposoby kontaktu koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej z rodzinami gdzie w trosce o bezpieczeństwo zdrowotne pracowników oraz osób korzystających ze wsparcia zmieniono formę pracy na kontakt w formie elektronicznej lub telefonicznej. Jedną z form skierowanego wsparcia do pieczy zastępczej była pomoc finansowa -realizacja rządowego zadania pn. „Wsparcie dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w okresie epidemii COVID-19” , która miała na celu wsparcie podopiecznych placówek, rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka,  w zakresie m.in. zakupu komputerów i wyposażenia teleinformatycznego na realizowanie zadań w trybie zdalnej nauki. Całkowity koszt zadania dla wszystkich województw wynosił  łącznie 130 mln złotych.

Społeczny wymiar zagrożeń bezpieczeństwa w perspektywie seniorów

dr Andrzej Kobiałka

Problematyka społecznego wymiaru różnorodnych zagrożeń bezpieczeństwa ujmowana jest w sposób holistyczny. Perspektywa osób w wieku senioralnym jest ważnym i nadal aktualnym problemem, którym warto się interesować. Sam termin bezpieczeństwa doczekał się wielu definicji i jest wieloznaczny. Troska
o bezpieczeństwo seniorów to przede wszystkim troska o podmiotowość, o warunki życia osób starszych dziś, to zapewnienie samemu sobie podstaw do godnej starości. Godność i podmiotowość człowieka nie zna bowiem granic wieku.
W wystąpieniu podejmowane były próby określenia, jak wygląda sytuacja społeczno-ekonomiczna osób starszych w Polsce. Zwrócono szczególną uwagę na trudną sytuację demograficzną w Polsce. Wyniki Prognozy ludności na lata 2014–2050 wskazują na pogłębianie się procesu starzenia społeczeństwa. Mimo przewidywanego spadku liczby ludności o ponad 4 mln do 2050 r. spodziewany jest systematyczny wzrost liczby ludności w wieku 60 lat lub więcej. Populacja osób w tym wieku wzrośnie w końcu horyzontu prognozy do 13,7 miliona i będzie stanowiła ponad 40% ogółu ludności.
Warto zwrócić szczególną uwagę również w kontekście seniorów na aktualną sytuację ekonomiczną.
W porównaniu do 2020 r. nastąpił wzrost dochodów na 1 osobę w gospodarstwach domowych wyłącznie
z osobami starszymi o 8,1%, podczas gdy w gospodarstwach wyłącznie z osobami w wieku poniżej 60 lat ten wzrost był niższy i wyniósł 7,1%. Gospodarstwa domowe wyłącznie z osobami w wieku 60 lat i więcej utrzymują się przede wszystkim z emerytur lub rent, które w 2021 r. stanowiły 79,3% ich dochodów. Dochody z pracy najemnej w przypadku tych gospodarstw stanowiły 11,2 % ogółu dochodów, a dochody z pracy na własny rachunek poza gospodarstwem rolnym – 2,7%.
Ostatnim istotnym punktem wystąpienia był zarys stanu zdrowia i opieki zdrowotnej w której funkcjonują seniorzy. Na podstawie wyników Europejskiego Badania Dochodów i Warunków Życia Ludności (EU–SILC) można stwierdzić, że 32,4% osób starszych w wieku 60 lat i więcej mieszkających w Polsce oceniło w 2021 r. swoje zdrowie jako „dobre” lub „bardzo dobre”. W porównaniu do roku poprzedniego oznacza to wzrost tego wskaźnika o 2,8 p. proc. W trakcie wystąpienia wybrzmiały postulaty określenia odpowiednich warunków mających służyć zagwarantowaniu ludziom starszym niezależnej bezpiecznej i aktywnej egzystencji. Postulaty te to: niezależność, uczestnictwo, opieka, samorealizacja, godność czy edukacja nt. bezpieczeństwa indywidualnego seniorów stanowiąc przy tym ważny element wystąpienia.
Wnioski końcowe, które zostały obrazowane przez prelegenta wyznaczały kierunek i optymalizację poczucia bezpieczeństwa fizycznego seniorom (np. opiekę, pomoc w czynnościach dnia codziennego, usługi podtrzymujące zdrowie, ochronę przed przemocą i nadużyciami). To również bezpieczeństwo socjalne (m.in. świadczenia zapewniające należyty poziom konsumpcji) oraz bezpieczeństwo społeczne (m.in. zapewnienie społecznego uczestnictwa seniorom).

Archiwa