III Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Pomoc społeczna i służby ratownicze w obliczu wojny w Ukrainie
16 listopada 2022 roku w Instytucie Spraw Społecznych i Zdrowia Publicznego odbyła się III Ogólnopolska Konferencja Naukowa z okazji Dnia Pracownika Socjalnego pn. Pomoc społeczna i służby ratownicze w obliczu wojny w Ukrainie. Wydarzenie zostało objęte Patronatem J.M. Rektora Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej. Dzięki realizacji konferencji w trybie zdalnym, obrady uświetniło wielu specjalistów, realizujących działania w różnych częściach Polski oraz przedstawiciele z Ukrainy.
Konferencja została otwarta słowem wstępnym przybliżającym problematykę wydarzenia oraz uczestników poszczególnych sesji. Po krótkim wystąpieniu dr. Prof. Norberta G. Pikuły prof. UP – Dyrektora Instytutu Spraw Społecznych i Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, dr hab. Beata Ziębińska prof. UP (Instytut Spraw Społecznych i Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie) zaprosiła do uczestnictwa w obradach, podzielonych na 2 sesje.
Podczas wystąpień podjęto problematykę dotyczącą uchodźców z Ukrainy – skali migracji, cech społeczno-ekonomicznych oraz specyfiki traum psychologicznych z którymi muszą się zmagać. Zaprezentowano zarówno doświadczenia służb społecznych i ratowniczych, jak i wolontariuszy zaangażowanych w organizowanie pomocy. Zwrócono uwagę zarówno na pozytywne aspekty pomagania: rodzące się nowe więzi międzyludzkie, możliwości okazywania życzliwości drugiemu człowiekowi, czynniki wpływające na powodzenie wielu przedsięwzięć oraz na trudności w tym obszarze. W trakcie obrad pojawiły się również liczne rekomendacje odnoszące się do pokonywania trudności, których doświadczają profesjonaliści zatrudnieni w służbach społecznych oraz inne osoby pomagające w realizowanych przedsięwzięciach z zakresu spraw społecznych.
Wnioski jakie pojawiły się podczas konferencji dotyczą zarówno tego, jak zmieniał się charakter okazywanej pomocy od czasu przyjazdów, mających miejsce na początku wojny do chwili obecnej oraz tego jakie problemy bytowe i psycho-społeczne dotyczą obecnie Ukraińców. Wśród najważniejszych należy wymienić, iż poza pomocą socjalną, osoby przybyłe z Ukrainy potrzebują wsparcia psychologicznego, wiążącego się z przeżywaniem tęsknoty za bliskimi, ojczyzną, dawnym życiem i doświadczaniem wielu strat, również materialnych. Ukraińcy potrzebują przygotowania do życia w nowych dla nich warunkach kulturowych.
Zwrócono również uwagę, że w mijającym okresie, zmieniał się charakter świadczonej pomocy dla uchodźców – z akcyjnej (interwencyjnej) na integrującą społeczność polską i ukraińską, a w całym tym okresie duże znaczenie odgrywała współpraca profesjonalistów z wolontariuszami.
Trzecim ważnym wnioskiem związanym zarówno z czasem konfliktu zbrojnego za wschodnią granicą, jak i czasu pandemii – jest fakt, iż pracownicy socjalni stają często w obliczu konieczności wspierania emocjonalnego osób przeżywających silne kryzysy zagrożenia życia i zdrowia – swojego lub bliskich. Profesjonalne działania w tym obszarze wymagają umiejętności pracy terapeutycznej i psychologicznej.
Szeroki zakres konferencji oraz dyskusji doprowadził do sformułowania pewnych postulatów, związanych z podkreśleniem wzrastającej i zmieniającej się roli pracowników socjalnych, a co za tym idzie potrzebę kreowania nowej pracy socjalnej – skoncentrowanej na interwencji kryzysowej i pomocy psychologicznej; potrzebę wynagradzania pracowników socjalnych stosownie do znaczącej użyteczności ich zawodu, wspieranie ich poprzez superwizje oraz dostosowanie prawnych i finansowych instrumentów do współpracy profesjonalnych służb społecznych i ratowniczych z trzecim sektorem.
Konferencja o zasięgu krajowym zgromadziła przed ekranami komputerów około 130 osób – znaleźli się wśród nich przedstawiciele wielu uczelni oraz jednostek specjalizujących się w sprawach społecznych, jak i pracownicy i studenci Uniwersytetu Pedagogicznego.
Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom prezentującym wyniki badań oraz doświadczenia we wspieraniu uchodźców wojennych – zarówno profesjonalistom służb społecznych i mundurowych – Dyrektorom Ośrodków Pomocy Społecznej i Komendantowi Szkoły Aspirantów PSP, przedstawicielom świata nauki, z Polski i z Ukrainy oraz przedstawicielom organizacji pozarządowych.
Wystąpienia:
SESJA I
Prowadzenie: dr Anna Mirczak, dr Marek Banach
- dr Hubert Kotarski, Uniwersytet Rzeszowski, Lokalna polityka społeczna wobec wyzwań wojny i fali uchodźców
- Magdalena Suduł, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie, Działania pomocowe miasta Lublina wobec uchodźców z Ukrainy
3.dr hab. Piotr Długosz prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Reakcje społeczne mieszkańców polskich metropolii na kryzys uchodźczy
4.dr hab. Ludmiła Kryvachuk prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Służby społeczne dla dzieci i młodzieży na Ukrainie w czasie wojennym - dr Ewelina Zdebska, dr Katarzyna Białożyt-Wielonek, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Lekcja pomagania – lokalne działania na rzecz uchodźców wojennych
6.dr Alexander Wolf, Stowarzyszenie Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej, Kijów, Doświadczenia pracy humanitarnej w czasie wojny
SESJA II
Prowadzenie: dr Bogumiła Olejnik, dr Grzegorz Sudoł
- dr hab. Olena Kovalenko prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Wsparcie psychologiczne i społeczne migrantów przymusowych z Ukrainy
- bryg. mgr inż. Marek Chwała, Komendant Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie, Działania pomocowe Państwowej Straży Pożarnej w obliczu wojny za wschodnią granicą
- dr Mateusz Kamionka, Sumski Uniwersytet Państwowy, Sumy Lokalne środowisko NGO w obliczu wojny na przykładzie nieformalnego ruchu „Olkusz Pomaga Ukrainie”
- Martyna Tyszczak – Sołtysik, Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zawierciu, dr hab. Beata Ziębińska prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Od akcji do integracji czyli o wsparciu Ukraińców przez służby społeczne i mieszkańców Zawiercia
- Marzena Socha, Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dębicy, dr hab. Józef Młyński prof. UP, dr Bogumiła Olejnik, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Bezpieczeństwo socjalne i wsparcie społeczne ukraińskich uchodźców przez instytucje i społeczność miasta Dębica
- Mirosław Górka, Akademia HumanistycznoEkonomiczna w Łodzi, Interwencja kryzysowa w pracy z uchodźcami wojennymi. Nowe wyzwania, nierozwiązane problemy.
- dr Grzegorz Sudoł, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Działania praktyczne w obszarze zarządzania kryzysowego związane z napływem uchodźców wojennych z terenów UA. Studium przypadku – Tarnów
